Kromozom, Yunanca kökenli bir kelime olup, her canlıda bulunan hücrelerden meydana gelir. Dünyada yaşayan her canlıda trilyonlarca hücre vardır. Bu hücreler, bitkisel veya hayvansal her türlü yaşam biçiminin en küçük birimidir. Hücre içerisinde iki kısım bulunur: çekirdek ve sitoplazma. Hücre çekirdeği içerisinde ise kromozom adı verilen ipliksi parçalar bulunur. Kromozomlar çıplak gözle görülemeyen, sadece elektron mikroskobunda "I", "V" ve "J" harfleri şeklinde görülebilen yapılar olup, boyutları mikronla ölçülebilmektedir. Bu kromozom sayıları, bulunduğu canlı türüne göre değişiklik gösterir. Örneğin, köpeklerde 78 kromozom varken, kurbağalarda 26 kromozom vardır. İnsanlarda ise bu sayı 46 kromozomdur. Bu kromozomlardan yirmi ikisi çift kromozom olarak otozom kromozom diye adlandırılır. Ayrıca insan kromozomu içerisinde bir çiftte eşeysel kromozom bulunur, böylelikle toplamda kırk altı kromozom oluşur.

Bu kromozomlar, erkek ve dişide bulunan 23'er kromozomun birleşmesi ile döllenme esnasında oluşur. Yumurtanın döllenme işlemi esnasında anneden yirmi üç kromozom, babadan ise sperm içerisinde gelen yirmi üç kromozom birleşerek 46 kromozomu meydana getirir. Bu 46 kromozom insan yaşamında belirleyici rol oynar. Bu kromozomlar içerisinde yer alan ve sayıları yirmi beş bin ile otuz bin arasında olduğu tahmin edilen genlerden bir araya gelerek zincir haline gelen yapılar, kişinin göz rengi, ten rengi, yaşam süresi gibi olguların belirleyiciliğini sağlar. Ayrıca, dünyaya gelecek olan yeni bir canlının yaşam boyu yaşayabileceği hastalıkların da programlandığı bir dizi kromozomdur. Olması gereken 46 kromozomun eksik veya fazla olması, dünyaya gelecek olan bebeğin yaşayacağı hastalıkları belirleyicidir.

46 kromozomdan yirmi üçü annede, yirmi üçü de babadadır. Bunların her biri yirmi iki çiftten oluşmakta olup, birer adet olarak cinsiyet belirleyicisi vardır. Annelerde olan yirmi üçüncü kromozom "X" ile adlandırılırken, babalarda olan yirmi üçüncü kromozom "Y" olarak adlandırılır ve ikisinin adına genel olarak eşeysel kromozom denir. Döllenme esnasında babada bulunan XY kromozomlardan hangisi yumurtaya ulaşırsa, bebeğin cinsiyeti netlik kazanır. Çünkü annede bulunan cinsiyet belirleyici kromozomlar XX olduğundan, babadan gelecek olan kromozom bebeğin cinsiyetini belirleyicidir.

46 kromozom, insan bedeninin oluşumunda en önemli faktörlerin başında gelir. Hem dünyaya yeni gelecek çocuğun sağlıklı olup olmadığının belirlenmesinde hem de yaşamını ne şekilde hastalıklarla geçirebileceğinin anlaşılmasında önemli bir bilimsel bulgudur. İnsan vücudundaki kromozom sayısının belirlenmesi, yaşanacak birçok sağlık sorununun önceden bilinmesine olanak sağlar. Günümüzde sıklıkla rastlanan kromozom hastalıklarının başında Down sendromu gelir. Bu, olması gereken 46 kromozom sayısının 47 olarak oluşmasından kaynaklanır. Bunun dışında, eksik kromozom riski de vardır ki bu daha az rastlanmakla birlikte, bebeğin gelişim sorunlarının yaşandığı ciddi bir rahatsızlıktır. Günümüzde gebelik döneminin 14. haftası ile 20. haftası arasında kromozom testi yapılarak bebeklerde olabilecek kromozom hastalıklarının önüne geçilebilmektedir.

Kromozomların yapısı ve işleyişi, genetik biliminin temel taşlarından biridir. Her kromozom, DNA molekülü içerir ve bu DNA molekülü, gen adı verilen belirli bölgelere sahiptir. Bu genler, proteinlerin sentezlenmesinde ve hücresel işlevlerin düzenlenmesinde kritik rol oynar. Genetik varyasyonlar, kromozomların yeniden düzenlenmesi veya mutasyonlar yoluyla ortaya çıkabilir ve bu varyasyonlar, bireylerin fenotipik özelliklerini ve hastalıklara yatkınlıklarını etkileyebilir.

Sağlıklı kalın.